Amortyzatory i sprężyny: rodzaje, objawy zużycia i wymiana

Amortyzatory i sprężyny to elementy zawieszenia, służą one do tłumienia wibracji, które powstają w trakcie jazdy. Tym samym są bezpośrednio odpowiedzialne za komfort podróży, od ich stanu zależy też bezpieczeństwo na drodze.

Funkcje amortyzatorów i sprężyn

Zadaniem sprężyn jest tłumienie wstrząsów wywołanych przez koła, hamulce i pozostałe elementy zawieszenia (czyli tzw. masy nieresorowane) w trakcie przejazdu przez nierówną nawierzchnię. Sprężyny sprawiają, że samochód jest zabezpieczony przed uszkodzeniami oraz zwiększony jest komfort jazdy. Jednak aby samochód nie był narażony na drgania spowodowane przez elementy sprężyste, amortyzatory są montowane razem ze sprężynami  — amortyzatory wspomagają tłumienie drgań. Trzeba zaznaczyć, że zarówno sprężyny, jak i amortyzatory mają znaczący wpływ na właściwości jezdne pojazdu.

 

Amortyzatory i sprężyny — rodzaje

 

Rodzaje amortyzatorów:

Amortyzatory ze względu na konstrukcję dzielą się na jednorurowe i dwururowe. Amortyzatory jednorurowe zapewniają wysoki poziom stabilności i sterowności pojazdu, ale dają mniejszy komfort jazdy. Głównie spotykane w samochodach sportowych, są droższe niż amortyzatory dwururowe. Amortyzatory dwururowe zapewniają miękką i płynną jazdę i są mniej podatne na zniekształcenia. Nie są dobre przy wysokich prędkościach.

Amortyzatory mogą być wypełnione wyłącznie olejem lub być gazowo-olejowe. Amortyzatory olejowe są tańsze niż odpowiednik gazowy. Gwarantują lepszy komfort jazdy, ale to amortyzatory gazowe zapewniają lepsze właściwości prowadzenia auta i dlatego można je głównie spotkać w sportowych pojazdach.

 

Rodzaje sprężyn

Sprężyny mogą być cylindryczne, stożkowe lub baryłkowe. Cylindryczne sprężyny to klasyczne rozwiązanie. Stożkowe i baryłkowe sprężyny obydwie charakteryzują się długim skokiem, ale te baryłkowe lepiej wytrzymują duże obciążenia. Sprężyny różnią się też od siebie średnicą i przekrojem drutu. Mogą mieć stałą lub zmienną średnicę. Sprężyny o stałej średnicy (typ RX) są wykonane ze stali chromowo-krzemowej, a ich formowanie odbywa się na zimno. W trakcie pracy uginają się jednakowo na całej długości, czy równo na wszystkich zwojach. Sprężyny o zmiennej średnicy (typ RJ) są wykonane ze stali chromowo-wanadowej, a ich skręcanie odbywa się na gorąco. W trakcie pracy uginają się stopniowo, czyli od cieńszych zwojów do grubszych. Ma to ogromne znaczenie w trakcie jazdy, zwłaszcza w pojazdach obciążonych ładunkiem. W przeciwieństwie do sprężyn RX, sprężyny RJ dają większy prześwit pojazdu, gwarantowany jest większy poziom bezpieczeństwa i komfortu podróżowania.

Pamiętaj, że możesz stosować sprężyny zamiennie, ale wyłącznie pod warunkiem, iż będą wymieniane parami na jednej osi.

 

Objawy zużycia amortyzatorów i sprężyn

Kierowca musi jak najszybciej wymienić amortyzatory i sprężyny, kiedy zauważy następujące sygnały usterki:

•     Zauważalna     utrata prześwitu pojazdu
•     Odgłosy     stukania na nierównej nawierzchni
•     Pogorszenie     właściwości jezdnych
•     Ściąganie     auta w trakcie jazdy i przy hamowaniu
•     Auto     „nurkuje”, czy przód samochodu się nachyla
•     Ciężko     opanować autem przy skręcaniu
•     Miejscowe     zużycie bieżnika opony
•     Zakłócona     praca układów ABS oraz kontroli trakcji.

 

Regeneracja amortyzatorów i sprężyn nie jest możliwa i się nie opłaca, konieczny jest zakup nowych części zamiennych.

 

Jak samodzielnie wymienić amortyzatory?

 

Wymiana amortyzatorów jest dość skomplikowana, w przypadku przednich amortyzatorów najczęściej konieczna jest wizyta u mechanika.

Do demontażu sprężyny konieczny jest specjalny ściągacz — demontaż napiętej sprężyny jest niebezpieczny i wymaga skupienia oraz użycia odpowiednich narzędzi. Przy nieroztropnym zachowaniu można siebie naprawdę skrzywdzić! Aby wymienić stary amortyzator, trzeba też zdemontować łącznik stabilizatora, drążek kierowniczy, górne mocowanie kolumny MacPhersona, sprężynę i po zamontowaniu nowego amortyzatora trzeba to wszystko zamontować z powrotem. Na koniec warto sprawdzić stan górnego łożyska kolumny, jako że jego stan ma wpływ na efektywność pracy zawieszenia. Po naprawie nie wolno pominąć wyregulowania geometrii — najlepiej powierzyć ją doświadczonej osobie, jako że potrzebne jest specjalistyczne urządzenie.

Wymiana tylnych amortyzatorów jest o wiele prostsza niż wymiana przednich amortyzatorów i można ją samodzielnie wykonać (chociaż to zależy od pojazdu). Nie trzeba się męczyć z kolumną lub sprężynami, ale czasami konieczny jest demontaż tapicerki, bagażnika lub dostęp do mocowania amortyzatorów od góry sprawia kłopoty.

Niezależnie od położenia amortyzatorów, pracę ułatwi w dużym stopniu kanał oraz/albo podnośnik. W razie jakichkolwiek wątpliwości nie ryzykuj i powierz pracę warsztatowi. Koszt robocizny w przypadku nieskomplikowanych konstrukcyjnie amortyzatorów zaczyna się od 50 złotych — najdroższa wymiana kosztuje ok. 250 złotych. Może też się okazać, że konieczna będzie również wymiana osłon i odbojów, oraz samych sprężyn (amortyzatory zużywają się o wiele szybciej niż sprężyny).

 

Dbaj o zawieszenie w swoim samochodzie:

•     Nie     przeciążaj samochodu.
•     Regularnie     myj swój samochód (brud szkodzi tłoczysku amortyzatora).
•     Sprawdzaj     szczelność osłon przegubów osi.
•     Pamiętaj     o smarowaniu resorów piórowych.
•     Unikaj     agresywnego stylu jazdy.
•     Nie     zwlekaj z wymianą zużytych części.

Źródła informacji:

https://www.topczescizamienne.pl/auto-czesci/zawieszenie_tlumienie

https://motofakty.pl/jak-samodzielnie-wymienic-amortyzatory/ar/c4-16149749